Wyszków

Historia Miasta i Gminy Wyszków.
Pierwsze pisane wzmianki o wsi Wyszkowo należącej do biskupów płockich pochodzą z dokumentu księcia Konrada Mazowieckiego wydanego około 1239 r. Osada istniała w tym miejscu prawdopodobnie już w XII w., rozwój swój zawdzięczając położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych- wodnego i lądowego. Prawa miejskie otrzymał Wyszków w 1502 r z nadania biskupa Wincentego Przerębskiego. W 1528 r. król Zygmunt Stary zezwolił mieszczanom na budowę mostu oraz pobieranie opłaty za przejazd. W XVI i pierwszej połowie XVII w. miasto przeżywało okres rozkwitu. W tym czasie biskup Piotr Dunin Wolski, wielki kanclerz koronny, wzniósł w Wyszkowie okazały dwór-rezydencję biskupów płockich. Wspomniany dwór stał się ulubionym miejscem pobytu, a potem śmierci biskupa płockiego Karola Ferdynanda Wazy, brata Jana Kazimierza. Po 1655 r. na krańcach miasta wzniesiono obeliski upamiętniające prawdopodobnie śmierć biskupa.

Kościół św. Idziego zniszczony w skutek działań wojennych
Wiek XVII przyniósł mieszczanom Wyszkowa całą serię zniszczeń, którą rozpoczęły wojny szwedzkie. Pożary i "morowe powietrze" niemal zupełnie wyludniły miasto. Wystąpienia chłopskie i bunt mieszczan dopełniły obrazu upadku. Trzeci rozbiór Polski i zabór rosyjski, przemarsz wojsk napoleońskich w drodze na Moskwę, Powstanie Listopadowe 1830r., a szczególnie liczne oddziały powstańcze działające w okolicy w Powstaniu Styczniowym 1863 r. ściągają na miasto restrykcje. Ukazem carskim 1869 r. Wyszków został pozbawiony praw miejskich, a odzyskał je ponownie w 1919 r. Znaczniejszy rozwój miejscowości nastąpił na przełomie XIX i XX w. dzięki uruchomieniu linii kolejowej w 1897r. W 1906 r. spółka robotnicza założyła Hutę Szklaną, specjalizującą się w produkcji butelek dla przemysłu spożywczego i farmaceutycznego. Ten największy wówczas zakład przemysłowy oraz browar, a także rozwój rzemiosła i handlu spowodowały, że liczba mieszkańców w 1939 r. przekroczyła 11.000. W sierpniu 1920 r. przez Wyszków przetoczyła się wojna polsko – bolszewicka. W lasach Puszczy Białej toczyły się zacięte walki z Armią Czerwoną. W Rybienku Leśnym bolszewicy zamordowali w okrutny sposób 7 osób. Na wyszkowską plebanię zajechali trzej komuniści – Marchlewski, Dzierżyński i Kon, szykujący się do przejęcia władzy w pokonanej przez Armię Czerwoną Polsce.
We wrześniu 1939 r. w Wyszkowie i okolicach toczyły się zacięte boje o przeprawę przez Bug. Niemieckie lotnictwo zbombardowało miasto. W okresie okupacji hitlerowcy dopuścili się wielu aktów terroru i eksterminacji miejscowej ludności zwłaszcza żydowskiej. Odpowiedzią był wzmożony ruch oporu, podejmowany przez oddziały AK i BCh. Wyzwolenie po dwóch dniach zaciętych walk przyniósł miastu Front Białoruski. Wyszków uległ wielkim zniszczeniom podczas działań wojennych. W 1945 r. liczył zaledwie 4.600 mieszkańców.

Po wojnie Wyszków dźwignął się z ruin, by w latach 1956-75 piastować godność stolicy powiatu. Od 1 stycznia 1999 Wyszków ponownie stał się stolicą powiatu wyszkowskiego. Miast wzbogaciło się o wiele nowych szkół, obiektów sportowych, placówek służby zdrowia i kultury. W chwili obecnej Wyszków nie posiada zakładów przemysłowych uciążliwych dla środowiska naturalnego. Dzięki temu zachowały się w doskonałym stanie dwa kompleksy Leśne – Puszcza Biała i Kamieniecka – które stanowią naturalną strefę ochronną dla miasta. Są więc idealnym terenem rekreacyjnym i łowieckim. Wyszków posiada bazę dla wszystkich rodzajów rekreacji, turystki i czynnego wypoczynku.